Trong lĩnh vực cơ khí và tự động hóa, hệ thống thủy lực đóng vai trò quan trọng, cung cấp sức mạnh và năng lượng cần thiết để vận hành nhiều loại máy móc và thiết bị. Cách chỉnh áp bơm thủy lực là một khía cạnh then chốt trong việc duy trì hiệu suất và độ tin cậy của hệ thống này. Bơm thủy lực là trái tim của hệ thống, tạo ra áp lực dầu cần thiết để truyền động cho các xy lanh, mô tơ và các bộ phận khác. Việc chỉnh áp suất bơm thủy lực một cách chính xác giúp tối ưu hóa hiệu suất làm việc, bảo vệ các bộ phận khỏi hư hỏng do áp suất quá cao hoặc quá thấp, đồng thời đảm bảo an toàn cho người vận hành. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức và kỹ thuật cần thiết để chỉnh áp bơm thủy lực một cách hiệu quả và an toàn, từ quy trình chuẩn bị dụng cụ, sơ đồ chỉnh áp, bước chỉnh áp cho đến cách đổi chiều quay bơm thủy lực, đặc biệt là ứng dụng cho bơm thủy lực máy xúc.
Hiểu rõ về áp suất bơm thủy lực và tầm quan trọng của việc chỉnh áp
Trước khi đi sâu vào các bước chỉnh áp bơm thủy lực, chúng ta cần hiểu rõ hơn về bản chất của áp suất và vai trò của nó trong hoạt động của hệ thống. Áp suất bơm thủy lực là lực tác động lên một đơn vị diện tích trong chất lỏng, được tạo ra bởi bơm thủy lực và được truyền qua hệ thống đường ống đến các bộ phận làm việc. Việc duy trì áp suất làm việc phù hợp là điều vô cùng quan trọng để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định và hiệu quả.
Áp suất quá cao gây ra những vấn đề gì?
Nếu áp suất bơm thủy lực quá cao, nó có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng.
- Thứ nhất, các linh kiện trong hệ thống, đặc biệt là các van, xy lanh, và đường ống có thể bị hư hỏng do chịu lực quá tải. Vật liệu cấu thành bị biến dạng, dẫn đến rò rỉ dầu, giảm hiệu suất làm việc và thậm chí là gây ra sự cố nguy hiểm.
- Thứ hai, áp suất cao có thể làm tăng ma sát giữa các bộ phận, dẫn đến hao phí năng lượng, làm giảm hiệu suất của hệ thống và tăng chi phí vận hành.
- Thứ ba, áp suất quá cao có thể gây ra hiện tượng rung động và tiếng ồn, ảnh hưởng đến môi trường làm việc và gây khó chịu cho người vận hành.
Áp suất quá thấp cũng gây nên hậu quả không mong muốn
Ngược lại, áp suất bơm thủy lực quá thấp cũng sẽ gây ra những hậu quả tiêu cực.
- Nếu áp suất bơm không đủ để thắng lực cản của tải trọng, các thiết bị sẽ không hoạt động hiệu quả, thậm chí không thể vận hành.
- Ngoài ra, áp suất thấp cũng có thể dẫn đến tình trạng rò rỉ dầu, làm giảm hiệu suất và gây lãng phí nguồn lực.
- Hiệu suất làm việc của máy móc sẽ suy giảm đáng kể, kéo dài thời gian thực hiện công việc.
Vai trò của van chỉnh áp trong việc kiểm soát áp suất
Để điều khiển và kiểm soát áp suất bơm thủy lực một cách chính xác, các nhà sản xuất đã tích hợp van chỉnh áp vào hệ thống. Van chỉnh áp có chức năng tự động điều chỉnh áp suất làm việc của bơm, ngăn không cho áp suất vượt quá một mức giới hạn nhất định. Nhờ vậy, các bộ phận trong hệ thống được bảo vệ khỏi hư hỏng do áp suất quá cao. Ngoài ra, van chỉnh áp còn giúp duy trì áp suất làm việc ổn định, đảm bảo hiệu suất hoạt động của hệ thống luôn ở mức tối ưu.
Chuẩn bị dụng cụ và môi trường làm việc an toàn
Chỉnh áp bơm thủy lực đòi hỏi sự cẩn thận và tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình an toàn. Để đảm bảo công việc được thực hiện một cách hiệu quả và an toàn, cần phải chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ và thiết bị cần thiết, đồng thời tạo ra một môi trường làm việc an toàn cho người kỹ thuật.
Danh sách dụng cụ cần thiết
Trước khi bắt đầu chỉnh áp, cần chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ sau:
- Đồng hồ đo áp suất: Đây là dụng cụ quan trọng nhất giúp đo lường và kiểm soát áp suất bơm thủy lực. Chọn đồng hồ đo áp có giải đo lớn hơn khả năng gây áp suất của máy bơm hoặc khả năng chịu tải của cả hệ thống.
- Van chỉnh áp: Van chỉnh áp được sử dụng để điều chỉnh áp suất bơm thủy lực đến mức mong muốn. Nên chọn van có khả năng chỉnh áp lớn hơn từ 1,3 đến 1,5 lần áp suất hiện tại của bơm hoặc hệ thống.
- Cơ cấu gây tải: Bao gồm van cầu 3 ngả, xilanh chịu tải và van phân phối. Nó giúp tạo ra tải trọng để bơm có thể hoạt động và tạo ra áp suất.
- Hệ thống ống dẫn và panel: Đây là những thành phần không thể thiếu để kết nối các thiết bị trong quá trình chỉnh áp.
- Các dụng cụ khác: Bao gồm xilanh thủy lực, hệ thống đường ống, mô tơ thủy lực và các dụng cụ hỗ trợ khác tùy thuộc vào loại bơm và hệ thống thủy lực được sử dụng.
Đảm bảo an toàn khi làm việc
An toàn là yếu tố hàng đầu khi làm việc với hệ thống thủy lực.
- Tắt nguồn điện và vận hành: Trước khi thực hiện bất kỳ thao tác nào, cần kiểm tra và chắc chắn rằng hệ thống đã được ngắt nguồn điện và hệ thống thủy lực đã dừng hoạt động hoàn toàn.
- Môi trường làm việc: Nên tiến hành chỉnh áp ở khu vực thoáng mát, tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trực tiếp và các vật liệu dễ cháy.
- Trang thiết bị bảo hộ: Sử dụng các thiết bị bảo hộ cá nhân như găng tay, kính bảo hộ, và quần áo bảo vệ để tránh các nguy hiểm tiềm ẩn như dầu nóng, áp suất cao, và các bộ phận chuyển động của máy móc.
- Kiểm tra rò rỉ: Khi hệ thống đang hoạt động, cần theo dõi và kiểm tra thường xuyên các điểm kết nối để phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp rò rỉ dầu. Dầu thủy lực có thể gây ra các vấn đề về môi trường và sức khỏe nếu không được xử lý đúng cách.
- Các biện pháp xử lý khẩn cấp: Đảm bảo rằng tất cả mọi người trong khu vực làm việc đều hiểu rõ các biện pháp xử lý khẩn cấp trong trường hợp xảy ra sự cố, như rò rỉ dầu, áp suất đột ngột tăng, hoặc các sự cố khác.
Sơ đồ chỉnh áp đơn giản
Sơ đồ chỉnh áp bơm thủy lực, sẽ cho bạn một cái nhìn tổng quan về cách các thiết bị sẽ được kết nối trong quá trình thực hiện. Sơ đồ thường bao gồm các thành phần chính như bơm, động cơ, van chỉnh áp, đồng hồ đo áp, van điều khiển, và xilanh. Việc hiểu rõ sơ đồ này sẽ giúp người kỹ thuật dễ dàng theo dõi quy trình và kiểm soát các bước chỉnh áp một cách logic và hiệu quả.
Các bước chỉnh áp bơm thủy lực chi tiết
Chỉnh áp bơm thủy lực là một quy trình đòi hỏi sự tỉ mỉ và chính xác. Việc thực hiện đúng các bước sau sẽ giúp việc điều chỉnh áp suất được thực hiện một cách hiệu quả và an toàn.
Bước 1: Lắp đặt và kiểm tra bơm
- Kết nối bơm với động cơ: Đảm bảo bơm thủy lực được lắp đặt chắc chắn và nối với động cơ của hệ thống. Kiểm tra các khớp nối, ốc vít, để đảm bảo mọi thứ được cố định chặt chẽ và an toàn.
- Kiểm tra hệ thống hút dầu: Kéo bơm lên trạm test, kiểm tra ống hút, khớp nối, xem chúng đã khít chưa. Độ chắc chắn, độ đồng trục của bơm với ke gá và chấn đế cũng cần được kiểm tra kỹ lưỡng.
- Lắp đặt đường ống hút lọc: Lắp đặt hệ thống đường ống hút lọc một cách hợp lý, phù hợp với lưu lượng của bơm. Lưu ý rằng đường kính trong của ống hút cần phải có vận tốc hút từ 1 - 3 m/s để đảm bảo lượng dầu đi qua bộ lọc được hiệu quả.
- Chọn ống mềm: Chọn đoạn ống mềm có lưu lượng và vận tốc cao (khoảng 15 m/s) với áp suất tối đa từ 1,3 - 1,5 và chiều dài tối thiểu 1,5m để đảm bảo bơm hoạt động ổn định.
Bước 2: Mở van cầu và nới lỏng lò xo van chỉnh áp
- Mở van cầu: Sau khi hoàn tất công đoạn lắp đặt, mở van cầu để bơm thủy lực đẩy dầu tự do về thùng chứa. Việc này giúp giải phóng áp suất bên trong hệ thống trước khi bắt đầu chỉnh áp.
- Nới lỏng lò xo van chỉnh áp: Chờ vài giây, nới lỏng hoàn toàn lò xo của van chỉnh áp theo ngược chiều kim đồng hồ.
- Đóng van cầu: Sau đó đóng van cầu gây tải lại. Khi đó, dầu đi qua bơm chủ yếu sẽ được nén qua van chỉnh áp suất, chuẩn bị cho bước chỉnh áp tiếp theo.
Bước 3: Điều chỉnh van chỉnh áp để đạt áp suất mong muốn
- Sử dụng tua vít: Sử dụng tua vít để vặn lại van chỉnh áp theo chiều kim đồng hồ. Lúc này, bạn đang điều chỉnh độ nén của lò xo van chỉnh áp, từ đó thay đổi áp suất đầu ra của bơm.
- Theo dõi đồng hồ đo áp suất: Trong khi điều chỉnh, cần theo dõi sát chỉ số của đồng hồ đo áp suất để biết được áp suất đang thay đổi như thế nào.
- Đạt áp suất mong muốn: Điều chỉnh van cho đến khi đồng hồ đo áp suất hiển thị áp suất mong muốn. Đây là áp suất làm việc định mức mà bạn muốn bơm thủy lực tạo ra.
Bước 4: Kiểm tra và điều chỉnh áp suất tối đa
- Điều chỉnh áp suất định mức: Điều chỉnh lại áp suất làm việc định mức của bơm. Trong quá trình này, cần lưu ý đến đồng hồ đo áp suất và vặn vít theo chiều tăng dần cho đến khi bơm đạt được áp suất tối đa.
- Tránh quá tải: Khi bơm đạt được áp suất tối đa, cần dừng lại ngay. Chờ khoảng 3 - 5s, vặn mở khóa van để bơm đẩy dầu chạy trực tiếp về thùng chứa. Việc này giúp tránh trường hợp bơm bị quá tải và dẫn đến hư hỏng.
Kiểm tra và hoàn thiện hệ thống sau khi chỉnh áp
Sau khi hoàn thành các bước chỉnh áp ban đầu, việc kiểm tra và hoàn thiện hệ thống là rất quan trọng để đảm bảo tính ổn định và độ tin cậy của hệ thống.
Bước 5: Kiểm tra hệ thống sau khi chỉnh áp ban đầu
- Ngừng máy bơm: Ngừng máy bơm lại để tiến hành kiểm tra hệ thống sau khi chỉnh áp suất lần đầu.
- Nới vít van chỉnh áp: Nới vít van chỉnh áp theo ngược chiều kim đồng hồ để kiểm tra xem lò xo nén có trở lại trạng thái ban đầu hay không.
- Mở van khóa: Sau đó mở van khóa để máy bơm chạy nén dầu trực tiếp vào thùng chứa. Thực hiện các bước này lặp lại 3 lần chỉnh áp để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định.
Bước 6: Ghi chép và lưu trữ thông tin
- Ghi chép thông tin: Ghi lại các kết quả của quá trình chỉnh áp suất thử qua các thông số:
- Thông tin về bộ lọc hút dầu.
- Thông tin về van cầu.
- Thông tin về bơm thủy lực, bao gồm mã hiệu, thông số kỹ thuật, nhà sản xuất.
- Thông tin về van chỉnh áp, bao gồm loại van, thông số kĩ thuật, ...
- Thông tin về đồng hồ đo áp suất.
- Tài liệu tham khảo: Đây sẽ là tài liệu xác nhận độ tin cậy của bơm và van thủy lực. Thông tin được ghi lại sẽ rất hữu ích cho việc bảo trì và sửa chữa hệ thống sau này.
Bước 7: Hoàn thiện và bảo đảm van chỉnh áp
- Khóa và cố định vít: Sau khi đã chỉnh được bơm thủy lực theo áp suất làm việc mong muốn, bạn cần khóa và cố định vít chỉnh lại bằng đai ốc công.
- Đảm bảo an toàn: Điều này đảm bảo van chỉnh áp sẽ không bị ảnh hưởng hay lỏng ra bởi sự tác động của bên ngoài hay sự rung lắc khi máy bơm, hệ thống thủy lực đang chạy.
Cách đổi chiều quay bơm thủy lực
Chiều quay của bơm thủy lực là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hướng hoạt động của các cơ cấu trong hệ thống.
Các yếu tố quyết định chiều quay
- Thiết kế bơm: Chiều quay của bơm thủy lực có thể khác nhau tùy thuộc vào thiết kế của chúng.
- Ống hút và ống đẩy: Chiều quay cũng phụ thuộc vào quy định của ống hút và ống đẩy của bơm.
- Ký hiệu: Thông thường, máy bơm thủy lực sẽ có 2 chiều quay theo 2 ký hiệu tương ứng R (right có nghĩa là bên phải), và L (left - bên trái).
Xác định và điều chỉnh chiều quay
- Nhận biết chiều quay: Để xác định chiều quay của bơm thủy lực, ta nhìn vào phía dưới trục bơm sẽ có mũi tên chỉ chiều quay.
- Điều chỉnh chiều quay: Ở một số loại bơm, bạn vẫn có thể điều chỉnh được chiều quay.
- Đảo vị trí bánh răng: Đảo vị trí 2 bánh răng. Để bánh răng có trục đưa ra thành bánh răng chủ động. Bánh răng còn lại thành bánh răng thụ động.
- Đổi vị trí 2 bánh răng: Đổi vị trí bành răng 1 và 2 như trong hình cho nhau. Sau đó ta quay bích bơm 3 180 độ.
- Kiểm tra lại chiều quay: Kiểm tra lại chiều quay sau khi đổi chiều bằng cách nhìn vào đường hút dầu lỗ to và nhỏ của máy.
Kết luận
Cách chỉnh áp bơm thủy lực là một kỹ thuật quan trọng trong việc vận hành và bảo trì hệ thống thủy lực. Việc hiểu rõ nguyên lý hoạt động, các bước chỉnh áp, và quy trình bảo đảm an toàn là điều cần thiết để đảm bảo hiệu suất và độ tin cậy của hệ thống. Bài viết này đã cung cấp những thông tin cơ bản và hướng dẫn chi tiết về cách chỉnh áp bơm thủy lực, bao gồm chuẩn bị dụng cụ, sơ đồ chỉnh áp, các bước chỉnh áp, cũng như cách đổi chiều quay của bơm thủy lực. Hy vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp độc giả hiểu rõ hơn về cách vận hành và bảo dưỡng hệ thống thủy lực, từ đó đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình sử dụng.
